Heb je dat wel eens? Je bent kwaad op je kind en het is tijd om haar een ‘lesje te leren’. En dus stuur je je kind naar haar kamer, op de gang of in de hoek. Dat zal haar leren! Het lijkt een goede oplossing: hoe leer je anders aan je kind dat bepaald gedrag niet acceptabel is? Toch is het niet een oplossing voor de lange termijn: uit steeds meer onderzoeken blijkt dat een time-out juist niet werkt. 

Wat is een time-out

De term zegt het al: een time-out is het wegsturen van je kind om even alleen te zijn. Het wordt vaak gebruikt als straf wanneer ze gedrag vertoont dat niet acceptabel is. Dus tijdens een driftbui, gooien met spullen of niet eten.

Waar komt de time-out vandaan?

Een time-out is grotendeels als alternatief voor een tik op de billen gekomen. Vroeger kreeg je als kind een tik op de billen. Toen een tik niet meer mocht, werd het wegsturen naar de kamer als alternatief aangedragen. Je slaat je kind niet, maar zorgt er wel voor dat je leert dat gedrag niet wordt goedgekeurd.

Het korte en lange termijn effect van een time-out

Studies laten zien dat een time-out op korte termijn het gewenste effect heeft. Het National Institute of Mental Health (NIMH) heeft onderzocht dat een kind dat net een time-out heeft gehad, inderdaad beter meewerkt. Dit effect is echter van korte duur: op lange termijn is het effect negatief – ook als de moeder na de time-out het uitpraat met het kind. De volgende nadelige gevolgen zijn er uit onderzoek naar voren gekomen:

  • Een toenemende agressiviteit.
  • Meer problemen in de communicatie.
  • Meer woede aanvallen.

Daarnaast leert een kind niet op normale wijze om een conflict op te lossen en ze leert niet hoe ze weer rustig kan worden als ze boos is.

 Waarom zorgt een time out voor deze nadelige effecten?

Er zijn een aantal redenen waarom het gedrag van een kind verslechterd door het gebruik van time-outs.

  • Een kind leert dat ze wordt weggestuurd als ze het moeilijk heeft. Of, deze boodschap omgekeerd: ‘ik wil alleen bij je zijn als je lief en vrolijk bent’. Maar een kind heeft onze liefde altijd nodig, niet alleen als ze lief en vrolijk zijn. Sterker nog: ze hebben ons juist nodig als ze met grotere emoties worstelen dan ze aan kunnen.
    Door ze weg te sturen, creëer je angst voor ‘slechte gevoelens’. Angst dat je er niet bent als het juist zo nodig is.
  • Angst om weggestuurd te worden zorgt korte tijd voor beter gedrag: maar niet omdat je kind leert hoe ze beter gedrag kan vertonen. De angst om alleen gelaten te worden kennen we allemaal. Als kind, maar zelfs als volwassene nog. De angst om verlaten te worden is voor een kind heel groot.
    Uit onderzoek van Daniel J. Siegel (onder andere hoogleraar klinische psychiatrie aan de Universiteit van Californië) blijkt dat kinderen die naar hun kamer worden gestuurd dezelfde pijn ervaren als wanneer ze lichamelijke pijn ervaren. Als je gedrag voortkomt uit angst, zorgt dit ervoor dat een kind zich niet verder kan ontwikkelen: ze voelt zich niet veilig om nieuwe dingen te proberen.
  • Je kind naar de kamer sturen bevestigt haar beeld dat ze een slecht persoon is in plaats van dat ze iets slechts heeft gedaan. Dit is een heel belangrijk verschil. Een kind kan iets doen dat niet leuk is, maar dat betekent niet dat zij slecht is. Met het wegsturen van je kind, is dit echter wel het beeld dat je creëert.
    Otto Weininger, auteur van Time-In Parenting, legt het uit als volgt: “De reden dat een kind zich al niet zo goed over zichzelf voelde, zorgde waarschijnlijk voor de uitbarsting. Het wegsturen van je kind bevestigt het beeld nog eens.” En een kind dat slecht over zichzelf denkt en weinig eigenwaarde heeft… gaat waarschijnlijk weer op negatieve manieren aandacht vragen.
  • Een time-out leert je kind niet om op een goede manier met emoties om te gaan.
    Als een kind al kalmeert van een time-out, dan leert het daarmee nog niet hoe het om kan gaan met grote emoties. En dus zal het de volgende keer weer escaleren. Sterker nog: misschien bij een nog kleinere aanleiding. Want alle negatieve emoties en gedachten borrelen onder de oppervlakte, onderdrukt. Ze wachten gewoon om weer naar boven te komen, en de kans is groot dat dat zonder waarschuwing weer gebeurt.
  • Een time-out zorgt ervoor dat je tegenover elkaar komt te staan. Stel je voor dat je zelf ruzie hebt en weg wordt gestuurd om ‘eens even goed na te gaan denken over je fouten’. Dikke kans dat je niet berouwvol je stappen doorneemt om te kijken waarvoor je je excuses moet aanbieden.
    In plaats daarvan ga je zitten nadenken over wraak en waarom iemand je zo’n groot onrecht aandoet om je weg te sturen. En dat is precies wat er gebeurt bij een time-out: je kind leert niet om na te denken over zijn daden, maar zal waarschijnlijk nog minder goed willen meewerken. In plaats van samen naar een oplossing te werken, zorg je ervoor dat je een strijd creëert.
  • Een time-out gaat voorbij aan de enorme behoefte aan contact van je kind. En als een kind zich niet goed in contact voelt met je en zich niet gezien voelt, zal ze zich nog slechter gaan gedragen.

Wanneer mag een time-out dan wel?

Een time-out kan wel heel nuttig zijn. Voor jou, als ouder. Want een kind dat voor de tiende keer iets doet waar je vreselijk kwaad van wordt is niet makkelijk te knuffelen. En dus kan je zelf een time-out pakken. Zorg voor een veilige situatie voor iedereen, en neem afstand. Bijvoorbeeld: ‘Ik laat je niet met de blokken op je broertje slaan. Ik pak de blokken even weg, en je mag even hier gaan zitten. Ik wil hier graag zo met je over praten.’

En. Loop. Weg.

Serieus, loop weg. Of troost je andere kind. Geef jezelf een time-out en kom tot rust voor je iets anders doet.

Alternatieven voor een time-out

Gelukkig zijn er genoeg alternatieven voor een time-out. Alternatieven waarvan ook onderzocht is hoe effectief ze zijn. Kinderen die onder de drie jaar niet tot zelden een time-out wordt gegeven, hoeven op later leeftijd minder hulp om goed hun emoties te beheersen. Dus de investering die je doet door nu geen time-out te geven, krijg je op een later moment dubbel en dwars terug.