Tandenknarsen komt vaak voor bij kinderen. Het gebeurt tijdens de slaap en komt door de activiteit van de kauwspieren, die samentrekken zonder dat je kind wakker wordt. Hoewel tandenknarsen vaak verontrustend klinkt, is het op zichzelf geen stoornis, tenzij het gepaard gaat met andere symptomen of problemen. In deze blog leg ik je er meer over uit.

Veel ouders maken zich zorgen om drie redenen.

  1. Omdat het geluid akelig klinkt,
  2. Ze bang zijn dat de tanden van hun kind beschadigd raken, en
  3. Sommigen denken dat het veroorzaakt wordt door stress of angst.

Bij jonge kinderen komt tandenknarsen het meest voor. Onder peuters knarst bijna 48% van de kinderen soms hun tanden tijdens het slapen. Naarmate kinderen ouder worden, neemt het percentage af: ongeveer 10-16% van de schoolgaande kinderen en 5% van de tieners heeft er last van. Bij kinderen met het syndroom van Down komt het echter vaker voor, bij maar liefst 42% van de kinderen.

In de podcast van deze week ga ik dieper in op het effect en de oorzaak van tandenknarsen, en je luistert hem eenvoudig hier. De samenvatting staat onder de podcast uitgeschreven.

 

Wat is de impact van tandenknarsen op de slaap?

Naast dat harde, schurende geluid, kan tandenknarsen ervoor zorgen dat kinderen minder goed doorslapen. Het komt vooral voor tijdens lichte slaapfasen en is vaak een reactie op korte momenten van wakker worden (ook wel ‘micro-arousals’ genoemd). Deze kleine slaaponderbrekingen kunnen ervoor zorgen dat een kind wakker wordt, en soms kan je kindje wakker worden met hoofdpijn of pijn in het gezicht of de kaak.

Risicofactoren voor tandenknarsen

Er zijn verschillende risicofactoren die samenhangen met tandenknarsen. Dit betekent niet dat een kind automatisch zal knarsen als ze een van deze factoren hebben, maar het vergroot de kans. Deze risicofactoren zijn:

  • Ademhaling: astma, belemmerde neusademhaling, allergieën, grote amandelen.
  • Slaap: snurken, slaapapneu, rusteloze slaap, nachtmerries, kwijlen, voorkeur voor laat naar bed gaan en laat opstaan.
  • Gedrag: overdag agressief gedrag, aandachts- en gedragsproblemen, nagelbijten.
  • Andere: leerproblemen, syndroom van Down, ADHD.

Bijvoorbeeld, kinderen die last hebben van mondademhaling, grote amandelen of een belemmerde neusademhaling, kunnen meer kans hebben op tandenknarsen. Dit kan deels komen doordat deze problemen het lichaam meer “alert” maken tijdens de slaap.

Tandenknarsen en het zenuwstelsel

Het tandenknarsen wordt vaak gekoppeld aan een verhoogde activatie van het sympathische zenuwstelsel, dat deel uitmaakt van het autonome zenuwstelsel. Dit systeem regelt onze “vecht-of-vlucht”-reactie en wordt geactiveerd in tijden van stress of spanning. Tijdens de slaap, vooral in lichte slaapfases, kan het sympathische zenuwstelsel actiever worden, wat kan leiden tot tandenknarsen.

Kinderen kunnen ’s nachts kleine momenten van wakker worden ervaren zonder dat ze helemaal wakker worden, en juist in deze momenten is het sympathische zenuwstelsel actiever. Hierdoor kunnen ze hun tanden knarsen. Dit kan gebeuren door stress, maar ook door fysieke oorzaken zoals ademhalingsproblemen (zoals slaapapneu of grote amandelen) die het lichaam in een soort ‘waakzaamheid’ brengen.

Wat kun je eraan doen?

Als het tandenknarsen geen schade aan de tanden veroorzaakt of geen andere problemen zoals slaapstoornissen met zich meebrengt, hoeft er vaak niets gedaan te worden. De meeste kinderen groeien eroverheen. Maar als je merkt dat je kind vaak hoofdpijn heeft, pijn in het gezicht of gebit, of als je zorgen hebt over de tanden van je kind, is het een goed idee om naar de tandarts te gaan.

In sommige gevallen kan het behandelen van onderliggende oorzaken, zoals het aanpakken van allergieën, astma of ademhalingsproblemen, het tandenknarsen verminderen of zelfs laten verdwijnen. De tandarts kan ook beoordelen of er sprake is van schade aan het gebit en eventueel een beschermend bitje aanbevelen.

Ook de KNO-arts kan hierin meekijken om te zien of er problemen zijn in de luchtwegen.

Maar over het algemeen: tandenknarsen klinkt vaak erger dan het is. Veel kinderen hebben er last van zonder dat het schade veroorzaakt, en het verdwijnt meestal vanzelf.

Meer weten over slapen met open mond en daaraan gekoppelde problemen? Je leest het in deze blog: Waarom slapen met open mond schadelijk is>>>