Mag je kindje na zes maanden nog nachtvoedingen? Vaak hoor je van niet, maar klopt dat wel? Ken je de opmerking ‘na zes maanden heeft een kindje biologisch gezien geen nachtvoedingen meer nodig?’ Dat is net zo waar als ‘een volwassene kan biologisch gezien drie dagen zonder water’. Het klopt, maar is het wat je wil? In deze blog kijken we tot wanneer nachtvoedingen nodig en nuttig zijn voor je kindje.

Eén van de grootste onzekerheden die moeders hebben, is of het gedrag van hun kindje ‘normaal’ is. In een wereld waarin normaal de hoogste standaard is, willen we graag voldoen aan het juiste plaatje.

Maar hoe zit dat precies met nachtvoedingen? Tot wanneer zijn ze ‘normaal’ of ‘nodig’ en hoe kan je dat weten?

In deze blog ga ik dieper in op de lengte van een (borst)voedingsrelatie en nachtvoedingen.

Eén van de belangrijkste onderzoekster op dit gebied is dr. Katherine Dettwyler. In haar boek ‘Breastfeeding: Biocultural Perspectives’, gaat ze dieper in op de leeftijd dat de meeste kinderen van de borst afgaan.

Hiervoor heeft ze veel verschillende onderzoeken geanalyseerd, maar ook eigen onderzoek gedaan. De belangrijkste bevindingen deel ik hier met je, zodat je hopelijk gaat zien dat het ‘normaal’ is om je kindje te voeden, ook ’s nachts en na zes maanden.

Wereldwijde onderzoeken

Vaak zoeken we naar een gemiddelde, want dat is normaal. Helaas is die nauwelijks te vinden, want over de hele wereld zijn er compleet andere visies op borstvoeding en slapen. In sommige culturen is het volstrekt normaal om altijd, overal en wanneer je maar wil te voeden, zoals in Mali.

Ook begrijp ik van moeders waar ik mee werk, dat in de Islam staat dat kinderen de eerste twee jaar recht hebben op borstvoeding – en dat dit dus ook heel normaal is om in het openbaar te geven.

In Westerse landen is het echter vaak normaal om te stoppen met borstvoeding geven als je aan het werk gaat, hoewel het steeds gebruikelijker wordt om te kolven op het werk.

Kortom: een gemiddelde wereldwijd is er nauwelijks. Waar kan je dan naar kijken?

Andere zoogdieren: de feiten

Eén van de manieren waarop kan worden gekeken tot wanneer borstvoeding normaal is, is door te kijken naar andere zoogdieren.

Onderzoek van Holly Smith laat zien dat onder 21 soorten apen, ze vaak stopten met drinken aan de borst als de eerste blijvende kiezen doorkwamen. Voor ons mensen valt dat onder ongeveer 5.5 tot 6 jaar oud.

Daarnaast wordt er gekeken naar de lengte van de zwangerschap en hoe lang er vervolgens wordt gedronken aan de borst. Gekeken naar hoe lang chimpansees en gorilla’s aan de borst dronken bij de moeder – twee soorten die het dichtst bij mensen komen – blijkt dit 6 maal de zwangerschap te zijn.

(even tussendoor: ik zeg hiermee niet dat we van apen afstammen, maar wel dat we naar deze diersoorten kunnen kijken ter vergelijking).

Voor mensen zou een zwangerschap van 9 maanden maal 6, betekenen dat een kindje tot ongeveer 4.5 jaar oud aan de borst zou drinken.

Een andere vuistregel die wordt gehanteerd, is dat het geboortegewicht maal 4 is gegaan. Bij mensen is dit rond de 2.5 á 3.5 jaar.

Andere studies laten juist zien dat bij primaten hun kinderen van de borstvoeding afgingen als ze één-derde van hun volwassenen gewicht hebben bereikt. Bij mensen zou dit rond het 5e tot 7e jaar liggen.

Kortom: tussen de 2.5 jaar en de 7 jaar zou een gebruikelijke leeftijd zijn om te stoppen met de borstvoeding. Omdat dit ook vanuit het kind zelf komt, zou dit zonder problemen worden afgebouwd op het initiatief van het kind.

Gekeken naar fysieke kenmerken

Daarnaast is het ook heel simpel om te kijken naar het melkgebit. Het heet niet zonder reden ‘melk’gebit: doorgaans begint een kind te wisselen rond het vijfde levensjaar. Het is logisch dat een kind voor die overgang al is gestopt met het drinken aan de borst.

Het immuunsysteem

Als laatste indicatie is het interessant om te kijken naar het immuunsysteem. Tot zeker het derde levensjaar is het immuunsysteem van een kind nog niet volledig af. Andere onderzoeken zeggen zelfs dat dit rond het 6e levensjaar pas af is.

Tot die tijd is een kind afhankelijk van de moeder voor de opbouw van het immuunsysteem – en dat is exact wat borstvoeding is.

Onderzoek laat zien dat bepaalde stoffen tijdens het tweede jaar zelfs toenemen om het immuunsysteem van een kindje te boosten. Om nog maar niet te spreken van de talloze studies die laten zien dat borstmelk kankercellen kan doden.

Kortom: ook na zes maanden of het eerste jaar, is borstvoeding nog steeds relevant.

Conclusie: wat is nou normaal?

Borstvoeding geven is dus heel normaal voor een langere periode. Gekeken naar de diverse onderzoeken, stoppen kinderen vanzelf met drinken aan de borst tussen 2.5 jaar en 7 jaar oud.

Dat is ook mijn eigen ervaring. Bij mijn tweede en derde kindje wilde ik ze zelf laten afbouwen, deels uit niewsgierigheid of dat zou gebeuren. Mijn tweede kind bouwde dit volledig af vlak voor zijn vierde verjaardag, mijn derde kind stopte met de borstvoeding toen hij 2 jaar en 9 maanden was, ondanks dat ik naast hem sliep.

Tot wanneer mag een kind nachtvoedingen?  

Dan komen we natuurlijk uit bij de belangrijkste vraag: tot wanneer dan?

Antropologische studies laten zien dat nachtvoedingen er net zo goed bijhoren als voedingen overdag. In stammen waar langer borstvoeding geven heel normaal is, wordt gezien dat kinderen ook ’s nachts drinken.

Kortom: het is een onderdeel van een 24 uurs cyclus.

Als we kijken naar de samenstelling van borstvoeding, dan zien we ook dat dit logisch is. De borstvoeding ’s nachts is van een andere samenstelling dan overdag, die de groei en breinontwikkeling ondersteunt.

Er is dus, gekeken naar wat een kindje nodig heeft, geen verschil tussen dag en nacht: er is een borstvoedingsrelatie van 24 uur.

Als we dan kijken naar kinderen die kunstvoeding krijgen, dan zou je kunnen zeggen dat zeker de eerste 12 á 18 maanden nachtvoedingen nodig zijn. De snelle (brein)ontwikkeling gaat ook in de vroege avond en nacht door, en het is niet verwonderlijk dat een kindje gedurende de nacht honger en dorst krijgt.

Dus mocht je kindje flesvoeding krijgen, dan kan het ook zijn dat er nog nachtvoedingen nodig zijn na 6 maanden.

De grens van zes maanden heeft deels te maken met de maximale hoeveelheid kunstvoeding die een kindje mag drinken, omdat het daarna mogelijk belastend wordt. Je zou dan kunnen uitwijken naar kunstvoeding nr. 1 voor de nachten.

Een interessante aflevering hierover is door de Keuringsdienst van Waarde gemaakt, waarbij ze kijken naar de verschillen tussen kunstvoeding nummer 1, 2 en opvolgers.

Nachtvoedingen: tot wanneer dus?

Nachtvoedingen maken dus deel uit van een 24 uurs ritme. We hebben nu gezien dat het normaal is om tussen de 2.5 en 7 jaar te stoppen met borstvoeding vanuit een kindje, en vaak is te zien dat nachtvoedingen daar gewoon bij horen.

Als ouders aan me vragen of ze nachtvoedingen kunnen afbouwen, dan raad ik dit altijd pas aan vanaf 12 maanden en bij voorkeur pas vanaf 18 maanden. Dan is de eerste, snelle groei achter de rug, zowel fysiek als mentaal.

Daarnaast is het ook steeds gemakkelijker om nachtvoedingen af te bouwen als een kindje al wat ouder is: je kan ze het goed uitleggen en in overleg met kinderen de nachtvoedingen afbouwen.

Wat nog belangrijk is om te weten:

Een voeding is nooit zomaar een voeding, en dat geldt nog meer als je borstvoeding geeft.

Een voeding betekent voor een kind ook een contactmoment, aanraking en verbinding met de moeder. In het geval van borstvoeding werkt het ook nog eens pijnstillend, slaapopwekkend en regulerend.

Veel nachtvoedingen kan daarom ook een teken zijn van een andere behoefte die je kindje heeft, hetzij qua prikkelverwerking, hetzij fysiek.

Nachtvoedingen rigoureus stoppen, lost zelden de reden op waarom een kindje wakker wordt. Voordat je de nachtvoedingen stopt omdat je graag meer wil slapen, is het dan ook belangrijk om je te realiseren dat dat mogelijk het wakker worden niet oplost – enkel het in slaap vallen een stuk ingewikkelder maakt.

Wil je graag hulp bij het afbouwen van de nachtvoedingen? In de online cursus Beter Slapen Vanuit Verbinding neem ik je allereerst mee in de wereld van normale baby- en kinderslaap. Als je dat weet, kan je ook gerichter sturen in het slapen van je kindje, waaronder het afbouwen van nachtvoedingen. In de online cursus leer je dan ook in de derde week allerlei manieren om de nachtvoedingen te minderen vanaf 9 maanden of te stoppen vanaf 12 á 18 maanden.