Slapen moet je kindje leren… of niet? Het is een veelgehoord misverstand dat een kindje moet ‘leren’ slapen. Maar als je kijkt naar de biologie van slapen, is dat niet juist.
De algemene gedachte is dat we een kindje moeten ‘leren slapen’ door hem wakker maar slaperig in bed te leggen. Misschien heb je dit al wel geprobeerd, en eindigde het in een drama waarbij je kindje overstuur raakte en jij ook.
Het is namelijk complete onzin. Ik leg je zo beknopt mogelijk uit waarom.
1. Een kindje kan al slapen in de baarmoeder, het is gewoon een lichaamsfunctie als poepen, plassen en ademhalen. Gebeurt gewoon. Dat het niet gebeurt zoals we denken dat het ‘hoort’ is een ander probleem.
2. Kindjes ontwikkelen razendsnel. Nieuwe dingen die ze leren, raken ze niet opeens weer kwijt. Toch is dat wel vaak wat je hoort.
Niet meer reageren
Als je je kindje hebt leren slapen, zou je daarna niet meer ’s nachts mogen reageren. Ik hoor werkelijk elke week verhalen van ouders die me vragen ‘mijn kindje is ziek, ik wil graag reageren… maar ik wil niet opnieuw mijn kindje hoeven leren slapen’.
Dat alleen al is een teken dat je kindje het niet geleerd heeft. Onderzoek laat ook zien dat kindjes die slaaptraining hebben gehad, niet meer om hun ouders roepen ’s nachts. Reageren ouders een tijdje weer wél ’s nachts, dan hervindt een kindje het vertrouwen en roept weer om zijn ouders ’s nachts.
Vaardigheid kwijtraken?
Een kindje leert kruipen, en raakt dat niet meer kwijt. Een kindje leert lopen, en stopt niet met kunnen lopen als je hem wel eens tilt.
Een kindje leert praten, en raakt dat niet kwijt als je hem soms aanvult en helpt.
Wat je wél ziet, is dat kindjes die net leren lopen, niet in een weiland kunnen lopen: dat is nog te ruig terrein.
Wat je ook ziet, is dat kindjes die overspoeld worden door emoties, even niet meer kunnen praten en weer gaan huilen.
Zo slapen kindjes soms slechter als hun lijfje sneller ontwikkelt tijdens sprongen.
Op de opvang
Laatste: ik hoor vaak dat de opvang slaaptraining toepast, om het kindje te leren slapen.
Slapen die kindjes thuis dan beter?
Nee, juist het tegenovergestelde: veel slechter. Hebben ze dan dus ‘leren slapen’ op de opvang, of maken ze daar iets traumatisch mee dat ze thuis moeten reguleren in de armen van hun ouders?
Slapen is geen aangeleerde vaardigheid.
Slapen is een normale lichaamsfunctie die 1- al werkt en 2- vanzelf ontwikkelt.
Dus bijdeze: je bent niet verplicht om je kindje te leren slapen door wat dan ook.
Geeft rust, toch?
Maar… wat moeten ze dan leren?
Om goed te slapen zijn er een aantal vereisten. Dat is dat een kindje (en een volwassene ook!) zich veilig voelt, zeker weet dat er geen gevaar dreigt en zich volledig kan ontspannen – en er dus geen emoties of gevoelens dwarszitten die hem belemmeren te ontspannen.
Hoe jonger een kindje is, hoe meer die veiligheid en geborgenheid afhankelijk is van jouw aanwezigheid en co-regulatie. Co-regulatie is simpel gezegd dat een kindje kalm kan worden doordat hij ziet en voelt hoe jij kalm bent. Jij biedt kalmte, en je kindje leent die kalmte om te kunnen reguleren.
Dat is iets wat ze moeten leren, maar dat kunnen ze alleen leren doordat jij het voordoet. De eerste drie jaar wordt in hun brein dit allemaal aangelegd door jouw nabijheid en hulp, zodat ze het daarna zelf kunnen gaan doen.
Daarnaast moeten ze leren dat ze hun deken recht kunnen trekken, een glaasje water kunnen pakken bij dorst, dat ze in een andere houding kunnen gaan liggen als ze niet fijn liggen: allemaal dingen die we niet van een jong kindje al kunnen verwachten.
Dat betekent dat een kindje met de tijd vanzelf leert om beter en langer te gaan slapen – zelfs als jij daar niks aan doet.
Wil je wel graag je kindje hierin aanmoedigen en helpen, dan kan dat zeker. Het is echter wel belangrijk om hierbij realistische verwachtingen te hebben, en die komen helaas niet overeen met wat we in onze cultuur verwachten.
Wil je weten wat realistisch is? Je leest het hier per leeftijd:
Hoe baby’s slapen in het eerste jaar
Hoe baby’s slapen tussen 8 en 12 maanden
Hoe een dreumes slaapt rond 18 maanden
Hoe een peuter slaapt van 2 tot 4 jaar
Wil je graag alles leren over het slapen én hoe je het kan verbeteren? De diepgaande cursus Beter Slapen Vanuit Verbinding helpt je het slapen te begrijpen en verbeteren – gebaseerd op het unieke ritme van jouw kindje en gezin.
