Slapen met open mond: vaak een veroorzaker van gebroken, moeizame nachten en slaapjes. Toch zijn er helaas weinig professionals die hier goed van op de hoogte zijn, en de gemiddelde slaapcoach zal dit ook niet meenemen mogelijk oorzaken van onrustig slapen. Slapen met open mond zorgt er namelijk voor dat een kindje niet goed in diepe slaap kan komen. Ook kent het vele lange termijn gevolgen. Welke? Ik ga ze met je doornemen in deze blog.

In deze blog gaan we kijken naar het slapen met open mond, zowel voor kindjes die door de neus- als de mond ademhalen. Als je de informatie in deze blog nou interessant vindt: dit zijn onderwerpen die in de online cursus Beter Slapen Vanuit Verbinding aan bod komen.

Wil je dolgraag meer begrijpen van het slapen, maar bovenal veel meer rust en zelfvertrouwen ervaren, dan is deze vier-weekse cursus echt een must om te volgen. Meer dan 1.500 moeders hebben hem al gevolgd, en naast meer slaap, hebben ze ook meer vertrouwen in hunzelf als moeder gekregen daardoor.

Ben je eraan toe meer van het slapen te begrijpen en dat vanuit de wetenschap én jouw intuïtie te kunnen bijsturen, dan kan je je aanmelden voor de online cursus en help ik je binnen vier weken naar meer slaap en rust.

Slapen met de open mond: niet normaal voor een baby of kind

Hoewel het er onschuldig uitziet, heeft het verstrekkende gevolgen. De tong ligt dan namelijk niet tegen het gehemelte aan. Een reden hiervoor kan een te korte tongriem zijn, of een luchtwegobstructie.

Door de mond ademen zorgt onder andere voor een te smal gebit (er is geen ruimte voor alle tanden en kiezen), een niet goed ontwikkelde neus- en keelholte, het kan tandbederf veroorzaken en de nekwervels ontwikkelen niet goed. Een ander belangrijk gevolg is dat een kindje ADHD-kenmerken vertoond. Het zorgt daardoor vaak door misdiagnoses. (Jefferson, 2010)

Maar het kan ook zorgen voor slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen, zoals slaapapneu.

Neusademhaling: de meest natuurlijke wijze

In het kort: neusademhaling is voor mensen de beste ademhaling.

Het zorgt onder andere voor de juiste anatomie van de nekwervels, brede kaken en gebit. Het zorgt er ook voor dat de adem wordt verwarmd, gereinigd van virussen en bacteriën en bevochtigd voor hij de longen binnenkomt.

Vaak zie je dat bij kindjes die met de mond open slapen, ze vaak hoesten of longproblemen hebben.

Geen diepe slaap bij open mond ademhaling

Een ander probleem is dat een kindje vaak heel onrustig slaapt. Allereerst door de fysieke ongemakken die een kindje ervaart van een droge mond en keel. Maar er is nog een belangrijk onderdeel.

Als je slaapt, wil je dat je lichaam in diepe rust komt. Daardoor krijgt je lichaam de kans te herstellen: wondjes worden geheeld, de darmen herstelt, het lichaam maakt groeihormoon aan.

We nemen even een klein uitstapje naar het autonome zenuwstelsel vanuit de polyvagaal theorie om hier net wat meer achtergrond bij te hebben.

Werking autonome zenuwstelsel

Het autonome zenuwstelsel bestaat grofweg uit drie takken.

Het eerste is het Ventraal Vagale deel: deze zenuwbaan loopt via de voorkant, onder andere via je gezicht (mimiek, stembanden) en hart. Dit deel is online als je verbinding maakt met mensen om je heen. Je voelt je veilig, rustig en ontspannen en kan met een open blik om je heen kijken. Je ademhaling is dan ook rustig en je hartslag regelmatig.

Dit deel wordt geoefend en geactiveerd als een kindje drinkt. Het ademt, zuigt én slikt tegelijkertijd. Deze zenuwbaan is belangrijk voor emotieregulatie op latere leeftijd. Daarom heeft het voeden ook zo’n kalmerende en regulerende werking. Activatie van deze tak vindt plaats door de tong tegen het gehemelte te houden… maar daar kom ik zo op.

Het tweede deel van het autonome zenuwstelsel is het sympathische zenuwstelsel. Als je dreiging ervaart, neemt dit deel het over. Je kent het uit de vorige les ook wel als de vecht- en vluchtrespons. Je lichaam mobiliseert zich om te gaan vechten of vluchten. Je ademt met je mond open om voldoende zuurstof binnen te krijgen.

Kan je niet vechten of vluchten en blijft de dreiging aanwezig, dan ga je door naar de dorsale vagale zenuwbaan.

Deze zenuw trapt ruw op rem van je systeem: je kan niks anders doen dan uitschakelen, de verbinding verbreken met je omgeving of je eigen lichaam. Dit zie je gebeuren bij shock, flauwvallen of bevriezen.

Je voelt hem al aankomen: als je met de mond open slaapt, blijft de sympaticus geactiveerd. Het lichaam kan niet goed in diepe rust komen. Concreet: je kindje kan minder diep slapen als hij met zijn mondje open slaapt. Er is minder herstel mogelijk.

Als je kindje met de mond open slaapt, is dit dus een mogelijke oorzaak van onrustig slapen.

Slaapapneu door slapen met open mond

Daarnaast is met de mond open slapen ook een veroorzaker van slaap gerelateerde ademhalingsstoornissen, zoals slaapapneu.

Slaapapneu is het hebben van ademstops tijdens het slapen. Vaak komt dit door een luchtwegobstructie, bijvoorbeeld door vergrootte neus- en keelamandelen. Vergrote neusamandelen zorgen soms ook voor afsluiting van de buis van Eustachius, waardoor een kindje weer meer oorontstekingen krijgt.

Op de site kno.nl staat:

De symptomen die vaak voorkomen bij kinderen met obstructief slaapapneu zijn:

  • snurken
  • stokkende ademhaling tijdens het slapen
  • onrustig slapen
  • gedragsproblemen
  • moeilijk kunnen concentreren
  • overdag slaperig zijn.

Minder vaak voorkomende symptomen, die ook kunnen wijzen op obstructief slaapapneu zijn:

  • slapen met het hoofd ver achterover
  • veel zweten in bed
  • in bed plassen
  • vaak door de mond ademhalen
  • ’s morgens hoofdpijn hebben
  • niet goed groeien.

Dit zijn absoluut dringende redenen om naar de huisarts te gaan en een doorverwijzing te vragen naar de kno-arts. Helaas is veel van deze kennis slechts deels aanwezig bij zorgprofessionals. Als je vermoedt dat dit een achterliggende oorzaak van het slechtere slapen van je kindje is, kan het wijs zijn een second opinion aan te vragen of toch aan te dringen op verder onderzoek.

Eigen ervaring

Onze persoonlijke ervaring is met ons jongste zoontje: hij had sterk vergrootte neusamandelen. Hij snurkte hierdoor heel erg, sliep met zijn hoofd onnatuurlijk ver achterover gebogen om te ademen en was vaak verkouden.

Doordat hij met open mond ademde, had hij ook vaak last van een gemeen hoestje: de longen en keel waren constant geïrriteerd.

Hij is jarenlang elk uur wakker geworden. We hebben tot hij bijna vier was gewacht met een operatieve ingreep, en sindsdien is hij amper nog verkouden, hoort hij beter, heeft hij minder driftbuien, slaapt veel dieper en is niet langer zo moe overdag.

Als je deze blog leest en vermoedt dat er bij jouw jonge kindje meer aan de hand is, dan kan je op zoek naar logopediste, een huisarts of kno-arts die deze klachten serieus neemt.

Het is een specialisatie op zich, dus voel je niet ontmoedigd als de eerste zorgprofessional je mogelijk niet goed kan begeleiden. Het is de moeite waard hier je kindje in te begeleiden, zeker gezien de gevolgen die er op lange termijn kunnen zijn zoals we in het begin van de blog al zagen.

Mocht je merken dat je toch graag meer informatie wil over het slapen, ook om sterker in je schoenen te staan tegenover zorgverleners en ‘laat maar huilen’-adviezen, weet dan dat je binnen vier weken een heuse expert op het slaapgebied kan zijn door de online cursus Beter Slapen Vanuit Verbinding.

In de podcast leg ik deze zaken nog wat uitgebreider uit. Je luistert hem eenvoudig via deze pagina op Spotify.