Iedereen kent de autoritaire manier van opvoeden. Een tik op de billen, naar de kamer sturen, schreeuwen als er niet wordt geluisterd. Een manier die vaak zorgt voor nog meer strijd binnen je relatie met je kind. Positief opvoeden gaat er juist vanuit dat de relatie tussen jou en je kind optimaal moet zijn om goed samen te werken. Een overzicht van feiten uit lange termijn onderzoeken.

Sorry, dit is vooral een droog overzicht met een samenvatting uit onderzoeken naar positief opvoeden. Toch is het belangrijk dit er ook even bij te pakken. Want waarom zou je beginnen met een opvoedvisie die afwijkt van wat je kent? Nou, omdat er bewezen is dat het werkt, en vooral: dat het een stuk beter werkt dan een tik geven, je kind wegsturen en schreeuwen.

Positief opvoeden gaat uit van de verbondenheid met je kind. Hoe groter deze verbondenheid, hoe groter de wil om samen een doel te bereiken. Dat geldt voor jou als ouder – als je je verbonden voelt met je kind, kan je goed tegemoet komen aan wat hij nodig heeft.

Dat geldt ook voor je kind: hoe meer hij het gevoel heeft verbonden met je te zijn, hoe beter hij wilt meewerken, luisteren en meedenken. Dit geldt van baby’s tot tieners – en ook daarna is het nog een waardevolle manier van communiceren.

Onderzoeken naar het effect van positief opvoeden

Eén van de meest onderzochte aspecten binnen opvoeden is hoe ouders reageren op hun kind en welke gevolgen dit heeft. Daarbij wordt vaak gekeken naar met hoeveel oplettendheid en warmte de ouders op het kind reageren. Aan de andere kant staat een groep die juist minder steunend reageert en vaker straft voor emoties.

De uitkomsten bij deze onderzoeken zijn vrijwel allemaal hetzelfde: als de ouders opvoeden met inlevingsvermogen, begrip en ondersteuning, dan zijn dit kinderen die later op een goede manier met emoties kunnen omgaan. Dit is te lezen in onder andere een onderzoek uit 1999:  . Moeders die vijandig reageren op hun kind en zelf niet goed met hun emoties kunnen omgaan (driftbuien krijgen, schreeuwen), geven een voorbeeld waar ook een kind niet goed van leert om met emoties om te gaan.

Een groot literatuuronderzoek kan je hier vinden. Dit is vooral gericht op onderzoek in de eerste jaren van het leven van kinderen en citeert uit bijna 100 onderzoeken van de afgelopen decennia.

Babystapjes

In 1989 kwam het onderzoek van ontwikkeling-psychologe Claire B. Kopp uit, waarin zij samengevat deze conclusie trekt: als een moeder direct en effectief reageert op haar baby’s stress en huilen, dan legt dit de basis voor een kind dat later zelf om kan gaan met stress en beter zelf zijn emoties kan reguleren. In 1993 kwam haar eerste boek Baby Steps over de psychologische ontwikkeling van 0 tot 2 jaar uit, wat tien jaar later met meer onderzoeksdata nogmaals werd uitgegeven.

Opvoeden met straffen en time-outs

Als moeders negatief op de emoties van een kind reageren, heeft dit tot gevolg dat een kind minder goed informatie kan opnemen en verwerken. Ook leren ze zelf niet goed met tegenslagen en emoties omgaan.

Hierbij kan je denken aan bijvoorbeeld een kind een tik geven voor een emotie als verdriet of woede. Ook je kind negeren of wegsturen – naar de kamer of in de hoek zetten – heeft hetzelfde effect. Als laatste werkt ook het bekritiseren van de emoties van je kind negatief: ‘stel je niet zo aan, je doet moeilijk om niets’. Dit onderzoek is uitgebreid beschreven in Empathy and moral development van M. Hoffman aan Cambridge University (2000).

Kinderen die meewerken

Als moeders meer sensitief en steunend zijn, is de wil van een kind veel groter is om mee te werken. Zo blijkt dat als de moeder een positieve opvoedmanier gebruikt, het kind beter luistert en helpt als de moeder dat vraagt. Dit blijkt uit onderzoek van   en ook onderzoek van M. Hoffman uit 1982 onderstreept dit.

Tieners

Al rond 1920 kwamen Alfred Adler en Rudolf Dreikurs, twee psychologen uit Oostenrijk, met de uitleg voor positieve discipline in de Verenigde Staten. Hun uitgangspunt was vooral het werken met tieners. Zij hadden 5 kenmerken van positieve discipline, namelijk:

  1. Is vriendelijk standvastig tegelijkertijd – respectvol en bemoedigend.
  2. Geeft kinderen een gevoel van ergens bij horen en belangrijk zijn – verbondenheid.
  3. Is effectief op de lange termijn.
  4. Leert waardevolle sociale-  en levensvaardigheden.
  5. Nodigt kinderen uit om te laten zien dat ze dingen goed kunnen (oplossen).

Uit verschillende studies uit de jaren die daarop volgden, bleek dat tieners waarvan hun ouders als zowel vriendelijk als standvastig waren, minder rookten, blowden, alcohol dronken of gewelddadig waren.

Onderzoeken waar dit onder andere uit blijkt zijn: Aquilino, 2001; Baumrind, 1991;  Simons, Morton et al, 2001.

Boeken over onderzoeken naar positieve discipline

Dikke kans dat je niet zit te wachten op het doorlezen van stapels onderzoeken in het Engels, maar wel graag meer over de feiten van positief opvoeden wilt weten.

Er zijn veel boeken geschreven die zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en die dit ook aanhalen en uitdiepen. Een aantal van momenteel verkrijgbare titels zijn:

  • Unconditional Parenting – Alfie Kohn
  • Ontspannen ouders, blije kinderen – Laura Markham
  • Het hele brein, het hele kind – Daniel J. Siegel
  • No bad kids – Janet Lansbury

Daarnaast vind je op Liefde van een Moeder veel informatie over positief opvoeden en hoe je dat kan toepassen.

Ben je nieuwsgierig en wil je graag verder lezen over wat positief opvoeden is? Dat leg ik hier uit. Ik beloof je dat het niet zo droog is als wat je zojuist hebt gelezen!