Rond een sprongetje slapen de meeste baby’s slechter. Maar hoe kan het dat een baby heel slecht slaapt als hij nieuwe vaardigheden aanleert? Dat heeft meerdere redenen. En ook niet onbelangrijk: hoe overleef je deze vermoeiende periodes?

Wie ooit het boek ‘Oei, ik groei’* in handen heeft gehad, weet dat elk hoofdstuk een onderdeel heeft met hetzelfde zinnetje. De vraag is: ‘Slaapt hij slechter?’ en daarna een korte uitleg hoe je merkt dat je kind slechter slaapt (ja, heus. Alsof we zelf niet weten dat we meer op koffie dan op slaap overleven).

Ja ja, oplettende moeder. De sprongetjes zoals beschreven in Oei ik Groei zijn niet wetenschappelijk bewezen. Wat wél wetenschappelijk bewezen is, is dat kindjes in sprongetjes ontwikkelen – in welke week dat ook is en welke vaardigheden dat dan ook zijn. Onderzoek laat helder zien dat kindjes slechter slapen als ze zich nieuwe vaardigheden eigen maken. Zo, hebben we dat ook uit de lucht ;).

In het Engelstalige deel van de wereld is het hele idee van de sprongetjes minder ingeburgerd, maar hebben ze wel de zogenaamde ‘sleep regressions‘, oftewel: slaap achteruitgang. Toevallig vallen die nèt samen met de sprongetjes zoals wij die kennen uit Oei, ik groei!

Kinderen slapen slechter rond een sprongetje

Het is duidelijk: kinderen slapen doorgaans slechter tijdens een sprongetje. Mijn dochtertje sliep altijd goed door, behalve als ze in een sprongetje zat. Dan maakte ze een compleet drama als ze overdag naar bed moest, en ’s avonds zaten we soms uren naast haar bedje tot ze sliep.

Mijn zoontje was een heel andere slaper dan zij, en volgde precies de curve zoals beschreven in ‘hoe echte baby’s slapen in het eerste jaar‘: met ups en downs (maar dan wel meer downs dan ups). Rond sprongetjes sliep hij nog slechter en werd hij soms elke drie kwartier wakker, dag en nacht.

Veel meer ouders merken de verandering in slaap rond een sprong. Niet voor niks staan er veel ervaringsverhalen in het boek ‘Oei, ik groei’. Als je google raadpleegt over ‘sleep regressions babies’ zal je merken dat internet bomvol klaagzangen staat van moeders die geen oog meer dicht doen.

Maar wát zorgt er nou eigenlijk voor dat kinderen zo dra-ma-tisch slapen rond een sprongetje? En wat kan je er aan doen?

Wat gebeurt er rond een sprongetje

Tijdens een sprongetje gebeuren er drie dingen in het lichaam van je baby.

Allereerst maken de hersenen een flinke ontwikkeling door. Nieuwe connecties worden gelegd, oude connecties worden verwijderd. De hersenen leggen opeens nieuwe verbanden en verwerken informatie op een nieuwe manier.

Daarnaast kunnen de hersenen opeens ledematen (beter) aansturen. Waar een kindje eerst alleen je hand kan volgen met de ogen en geen diepte ziet, kan hij na een sprongetje opeens diepte zien en gericht ergens naar grijpen. Zijn lichaam kan hij dus opeens op een andere manier gebruiken dan ervoor.

Als laatste groeit een baby in schokken. Hij wordt niet elke dag 0,001 mm langer, maar groeit soms zomaar een halve centimeter in twee dagen, en daarna weer een tijdje niet.

Waarom heeft een sprongetje zo’n invloed op hoe een baby slaapt

Tijdens een sprongetje is alles wat je baby voelt en ervaart weer nieuw. Een heleboel connecties worden nieuw aangemaakt in de hersenen, waardoor er mentale chaos ontstaat. Het groeien van hun hersenen en het maken van alle nieuwe connecties, maken het haast onmogelijk voor je kleintje om in slaap te vallen (ga maar eens na als je zelf aan het piekeren bent ’s nachts: je hoofd blijft maar malen).

Daarnaast slapen ze minder makkelijk door. Doordat de hersenen constant aan het werk zijn, slaapt je kindje veel lichter. Hij wordt daardoor snel en makkelijk wakker: er hoeft maar een kleine verandering of een klein geluid te zijn en hij zit rechtop in bed.

Ook gaat elke sprong gepaard met een enorme onzekerheid. En een baby lost onzekerheid maar op één manier op: zo dicht mogelijk bij zijn moeder blijven. Middenin de sprong wil hij het allerliefste dichtbij je zijn. Dus probeer je weg te sluipen bij je slapende baby? Dikke kans dat hij het binnen tien minuten doorheeft en het op een krijsen zet.

En als laatste: een sprongetje doorkomen – oftewel groeien – vraagt om calorieën. De hersenen groeien letterlijk als kool er wordt extra energie verbruikt. Geen wonder dat je kleintje ook extra (nacht)voedingen vraagt.

>> Lees ook: Helpt een fles kunstvoeding om je baby door te laten slapen? <<

Hoe kan je je baby helpen als hij slechter slaapt

Helaas is er geen magische truc die ervoor zorgt dat je kleintje weer doorslaapt. Hij heeft het namelijk ongelofelijk zwaar. Als hij slaapt, blijven zijn hoofdje en zijn lijfje doorgaan met ontwikkelen. Hij heeft extra calorieën nodig, zoekt liefde, zekerheid en geruststelling – en dat allemaal bij jou.

Het beste wat je kan doen, is er voor je kleintje zijn. Hij heeft je geborgenheid en geruststelling nodig, dus kijk hoe je hem die kan geven. Op die manier komen jullie allebei aan wat slaap toe.

Tijdens één van de sprongetjes schoot ons zoontje telkens wakker als ik weg probeerde te sluipen. Het leek alsof alle alarmbellen afgingen in zijn lijfje als ik me bewoog om even alleen te liggen. Uiteindelijk legden we een matras naast zijn vloerbed op de grond zodat we dichtbij hem konden zijn en tussendoor konden slapen.

Er zijn nachten geweest dat hij bovenop mijn rug kroop, zijn hoofd tussen mijn schouderbladen nestelde en voor een uur diep in slaap viel. Ik geef direct toe: de nachten waren voor mij niet ideaal. Er waren dagen dat ik geen idee had hoe ik de volgende dag weer kon functioneren op mijn werk. Maar doordat we samen sliepen, kregen we in ieder geval allebei wat slaap.

Overdag kan het helpen om je baby (weer) in een draagdoek bij je te houden. Door het contact, het wiegen en de geruststelling van jouw aanwezigheid, is de kans groot dat hij bij tijd en wijle even indommelt. Het enige nadeel is dat je zelf waarschijnlijk niet echt kan gaan slapen als hij slaapt.

Daarnaast kan je ook overdag samen even gaan liggen. Door dichtbij hem te blijven tijdens zijn korte slaapjes overdag komen jullie allebei aan wat rust toe.

Kijk of je hulp kan krijgen

Een baby in een sprongetje is doodvermoeiend voor jou als ouder. Vooral de periode tussen de 8 tot 12 maanden kan slopend zijn, omdat deze zomaar een paar maanden door kan gaan. Er wordt echter allang verwacht dat je weer top functioneert: je bent tenslotte officieel ontzwangerd (als dat zou bestaan). Als je werkt, zal je merken dat er weinig begrip is voor je situatie.

>> Lees ook: Negen maanden ontzwangeren bestaat niet <<

Probeer daarom te kijken of je misschien een paar uurtjes vrij kan nemen – een uurtje minder werken per dag kan al een heel verschil maken.

Ook kan je met je partner overleggen of jullie deze periodes samen kunnen doen. Kijk of je de nachten kan opdelen in twee stukken. Je partner zorgt het eerste deel van de nacht voor je kleintje, en het tweede deel van de nacht slaap jij naast jullie kindje bijvoorbeeld. Misschien kan je ’s morgens dan nog een uurtje slapen terwijl je partner opstaat met de baby.

Je baby alleen laten als hij huilt

Als je baby ’te aanhankelijk’ wordt, zal je vaak het advies krijgen hem in slaap te laten huilen. Of, netter gezegd: ‘je moet hem leren zelf in slaap te vallen’. Dit is echter grote onzin.

Rond sprongetjes staat de wereld van je kleintje op z’n kop. Alles is vreemd, nieuw en anders, behalve jij. Een baby heeft je geruststelling en je aanwezigheid heel hard nodig in deze periodes. Door hem aandacht en liefde te geven verwen je hem niet, maar geef je hem simpelweg wat hij nodig heeft.

Er wordt veel gedacht dat een baby, zeker vanaf een maand of zes, je gewoon aan het manipuleren is met z’n gehuil. Dit is niet waar. Een baby kan je niet manipuleren. Zijn huilen is zijn enige manier om te communiceren en te zeggen dat hij niet lekker in z’n vel zit.

Negeer je dit huilen, dan versterk je het gevoel van onveiligheid. Kijk hoe je er voor je baby kan zijn, hoe je aan zijn behoefte aan veiligheid tegemoet kan komen. Baby’s en kinderen waarvan de ouders goed en liefdevol reageren op de hulpvraag, groeien op tot kinderen die goed met hun eigen emoties kunnen omgaan en zelfverzekerd in de wereld staan.

Dus pak je kleintje op, knuffel hem, vertel hem dat het zwaar is voor jullie allebei. Mompel in z’n oortje, streel in z’n nekje, kus z’n neusje: alles komt goed. Je doet niks verkeerd als je er voor hem bent. Dat sprongetje gaat weer voorbij – ook al voelt het alsof het nooit meer goed komt. Deze vermoeidheid gaat weer voorbij, maar het gevoel van geborgenheid die je hem geeft, zal hij zich altijd herinneren.

>> Lees ook: Hoe echte baby’s slapen in het eerste jaar <<