Bedtijd van onze kinderen is voor ons als ouders iets om naar uit te kijken. Voor onze kinderen minder: voor hun is het een scheiding van ons, een lange nacht alleen. Toch kunnen we van bedtijd een moment maken waar ook onze kinderen naar uit kijken. Hoe je dat kan bereiken? Dat leg ik hier uit.

Een vaak gestelde vraag is: ‘hoe kan ik mijn baby leren doorslapen’. Het antwoord daarop is simpel: dat leert een baby vanzelf, en soms pas als hij een peuter of kleuter is. Een duidelijk slaapritueel voor bedtijd kan echter wel helpen om je kind rustig de nacht in te laten gaan.

Bedtijd: het begin van een nacht

Zoals ik al schreef in ‘bedtijd: een tijd van verbinding, niet van strijd’, is bedtijd voor ons iets waar we naar uitkijken, maar voor onze kinderen kan het beangstigend zijn. Het idee dat ze allemaal leuke dingen missen die wij beneden doen kan ervoor zorgen dat ze liever niet gaan slapen.

Maar veel belangrijker nog: de nacht is vaak een lange periode waarvan wij vinden dat kinderen horen door te slapen en alleen horen te zijn. Ze gaan hun slaapkamer in, het licht gaat uit en daar beginnen ze aan twaalf uur in het donker liggen.

Geen wonder dat bedtijd voor hen een moment is in de dag waar ze juist heel erg tegen op kunnen zien. Toch kunnen we ze helpen om hiernaar uit te gaan kijken, als we bedtijd een speciaal moment wordt waar ze onze volledige aandacht krijgen.

>> Lees ook: bedtijd: een tijd voor verbinding, niet van strijd <<

Het belang van een routine

Kinderen houden van routine. Routine geeft ze houvast en rust, waardoor ze zich kunnen richten op groeien in plaats van zich druk maken over wat er gaat komen.

Een duidelijke bedtijd routine kan kinderen helpen om langzaam om te schakelen van de drukke dag naar een rustige nacht. Als een baby of kind weet wat hij kan verwachten, kan hij met een gerust hart beginnen aan deze periode van overgang.

Waarschijnlijk hebben we zelf ook een bepaalde routine voor we gaan slapen. Omkleden, tandenpoetsen, douchen en dan in bed kruipen en nog even lezen bijvoorbeeld. Het zijn allemaal kleine signaaltjes die we aan ons lichaam geven dat de dag erop zit. Hierdoor worden onze gedachten rustiger en gaat ons lichaam een tandje lager.

Een slaapritueel werkt hetzelfde voor kinderen. Omkleden, tandenpoetsen, een boekje lezen bij zacht licht en nog even knuffelen: het zijn allemaal kleine signaaltjes aan hun lichaam dat ze mogen gaan slapen.

Door een duidelijke routine te hebben, kan je dus je kindje slaperiger maken en voorbereiden op de nacht.

>> Lees ook: Liefde vertraagt de ontwikkeling niet – het is de brandstof <<

Opvullen met liefde en genegenheid

Bedtijd is daarnaast ook onze kans om weer even verbinding te maken met ons kind. Als we niet worden afgeleid door onze telefoon, e-mail of televisie, kunnen we ons volledig richten op ons kind. Deze aandacht is hard nodig, helemaal na een dag waarin je je kind niet veel hebt gezien of geknuffeld.

Door je kind op te vullen met liefde, geef je hem een gevoel van veiligheid en geborgenheid. Het zal geen verrassing zijn: dit zijn gevoelens die hard nodig zijn om rustig in slaap te kunnen vallen. Na een knallende ruzie met je partner val je zelf ook niet goed in slaap. Kan je nog even knuffelen en spreek je elkaar écht voor je gaat slapen, dan ga je waarschijnlijk een stuk rustiger de nacht in.

Zo werkt het ook bij onze kinderen. Als we ze veel liefde geven voor ze gaan slapen, gaan ze slapen met rust in hun lichaampjes. Het is een rust die niemand en niets anders dan wij ze kunnen geven. Een verhaaltje voor laten lezen door de iPad en een knuffelbeer in hun armen heeft dit effect niet. Maak dus knuffelen en echt contact maken met je kind (en dan liefdevol contact, geen strijd ;) ) een prioriteit.

Wanneer kan je beginnen met een bedtijd routine?

Je kan eigenlijk vrijwel meteen beginnen met een bedtijd routine, ook overdag. Het is echter heel normaal dat je pasgeboren baby overal en nergens in slaap valt, en waarschijnlijk het liefst tegen jou aan en met een borst in de mond. Gooi babyboeken aan de kant die zeggen dat je direct met een regime moet beginnen om je baby te leren zelf in slaap te vallen: nergens voor nodig. Dat komt heus vanzelf een keer – als je baby er klaar voor is. Een routine kan dus helpen, maar hoeft absoluut niet in die eerste maanden.

Baby’s vanaf een maand of vier oud hebben al baat bij een duidelijke bedtijd routine. Voor vier maanden is het circadiaans ritme – oftewel de biologische klok – nog een warboel. Het slaaphormoon melatonine maakt een baby voor vier maanden oud nog niet (of amper) aan, en krijgt hij binnen via borstvoeding. Doordat de melatonine in jouw lichaam oploopt gedurende de dag, waardoor je ’s avonds slaperig wordt, krijgt je baby via de borstvoeding dit belangrijke hormoon binnen.

Met vier maanden komt je baby in een sprongetje, waarna het lichaam zelf slaaphormonen kan aanmaken en ook het dag- en nachtritme duidelijk wordt. Door vanaf dan ook een duidelijke routine te gaan gebruiken, kan je je baby het signaal geven dat het tijd wordt om naar bed te gaan. Rond vier maanden kan een slaapritueel een minuutje of tien duren. Daar zit je vrij snel aan als je omkleden, verschonen en nog even een slokje melk meerekent.

Hoe ouder je kleintje wordt, hoe langer het kan duren. Tussen een kwartier tot half uur is nodig voor je kind om tot rust te komen en op te laden voor de nacht.

>> Lees ook: hoe echte baby’s slapen in het eerste jaar <<

Starten met een slaapritueel

Je kan dus vanaf een maand of vier starten met een routine als je kleintje naar bed gaat. Het is belangrijk om hierbij te bedenken dat het gaat om de serie handelingen die voorspelbaar is. Het is geen militair strafkamp waarbij je je aan allerlei regeltjes moet houden en met een stopwatch in je hand alles afwerkt.

Gaat het slaapritueel niet goed, omdat je bijvoorbeeld merkt dat je kleintje te moe is, rond het dan sneller af.

Kijk naar een aantal vaste onderdelen die je mee wil (of moet) nemen in de routine, en spreek met je partner en andere verzorgers af welke volgorde je aanhoudt. Dit kan zijn: uitkleden, luier om en aankleden, tandenpoetsen, een boekje lezen en daarna een slaapliedje zingen.

Bedenk je dat je doel is om je kind liefde en aandacht te geven, waardoor ze met vertrouwen de nacht tegemoet gaan. Help je kleintje om de dag in jouw armen af te sluiten. Zorg ervoor om het slaapritueel een moment in de dag te maken waar jullie beiden naar uit kunnen kijken.

Wil je graag meer weten over een goed slaapritueel? Hieronder staan de linkjes naar de verschillende rituelen per leeftijd!

Een bedtijd routine voor baby’s van 4 tot 12 maanden
Een bedtijd routine van 1 tot 4 jaar

>> Lees ook: als het niet uit liefde is, waarom dan wel? <<