Slaapt je baby niet goed? Vanaf zes maanden is alles in de oorlog om slaap geoorloofd. En ja, ook het helemaal alleen in slaap laten huilen van je baby. Dat zou een wondermiddel zijn om je kind te leren dat ’s nachts is bedoeld om door te slapen. Welke technieken zijn er voor slaap coaching, en hoe werken ze? 

Slaaptraining voor beginners

Slaaptraining is dat je je baby leert doorslapen. ‘Vanaf zes maanden kan je baby leren doorslapen’, is de gedachte achter veel babyboeken. Daar worden allerlei voordelen aan gekoppeld, zoals blije ouders, uitgeruste kinderen en een goede ontwikkeling van je baby.

Veel boeken die gaan over het leren doorslapen, geven ook grif toe dat hier de nodige tranen bij komen kijken. ‘Er is geen mogelijkheid om je baby te leren doorslapen zonder dat er tranen worden vergoten’, vat één van de boeken de verschillende technieken samen.

Er zijn zeer veel technieken beschreven, die er allemaal vanuit gaan dat de tranen onvermijdelijk zijn – en dus kan je maar net zo goed je baby laten huilen.

Dat huilen een teken van ongemak, verdriet en angst is, wordt in deze boeken niet besproken. Er wordt altijd benadrukt dat het voor ieders bestwil is om je kind zo snel en zo goed mogelijk te leren slapen. En ja, dat kost nou eenmaal tranen.

Slaaptraining of slaapcoaching?

Slaaptraining begint een slechte naam te krijgen. Training duidt op discipline, alsof je een hond aan het africhten bent. En dus begint de term slaaptraining een vervangend zusje te krijgen: slaap coaching. Coaching is hip! Daarnaast klinkt coaching ook een stuk vriendelijker. Toch is de achterliggende techniek niet veel beter dan bij slaaptraining, het is enkel de naam die ervoor zorgt dat je misschien eerder bereid bent om de verschillende technieken te proberen.

De ‘liefkozende slaap coaching’ technieken

In alle boeken die ik heb gelezen (lijst van boeken staat onderaan), staan diverse adviezen als je kind hardnekkig weigert om zelf te gaan slapen. Zo werden er diverse methodes aangedragen die je baby zouden helpen om onafhankelijk van jou als ouder in slaap te kunnen vallen. “Zoals bij alle methodes, zullen ook hierbij tranen worden gehuild. Dit hoort er nou eenmaal bij”, schrijft de auteur van één van de boeken.

Oppakken en weer neerleggen-methode

Eén van de methodes is de oppakken en weer neerleggen-methode. Als je baby overstuur raakt, pak je hem op uit zijn bed. Je houdt hem een minuut of twee vast, en als je baby (enigszins) gekalmeerd is, leg je hem terug. Zet je baby weer een keel op, dan laat je hem even liggen en pak je hem vervolgens weer een minuut of twee op. En dat op repeat tot je baby slaapt.

Dit klinkt natuurlijk vrij vriendelijk: je bent in de buurt en je pakt hem telkens even op om hem te kalmeren. Maar vanuit je baby gezien is het gemeen. Iedere keer als hij iets tot rust komt, wordt hij weer neergelegd op dat koude, harde oppervlak waar hij zich alleen en in paniek voelt! Komt hij dan weer tot rust op je schouder, dan is het eerste dat hem overkomt dat hij weer terug wordt gelegd in dat bed. Huilt hij te lang? Dan gaat hij evengoed terug in zijn bed.

Gegarandeerd succes, aldus de schrijfsters. En voor jou? Tja… dat is gewoon even een paar dagen doorbikkelen.

Steeds iets verder weg zitten

Een andere methode om je kind te leren goed te slapen, is om elke avond de afstand tussen jou en je kind te vergroten. Je legt je kleintje in bed en gaat ernaast zitten op een stoel. De eerste avond is aaien, op de rug kloppen en sussen nog geen probleem. De avonden daarna ga je steeds verder weg zitten, tot je uiteindelijk met je stoel op de gang zit. Je baby zou dan weten dat je er nog voor hem bent, want je bent elke dag wat verder weg gaan zitten. Zwicht niet voor tranen: die horen erbij.

Nou weet ik niet hoe je het zelf zou vinden, maar als ík in paniek ben en heel hard moet huilen, wil ik een arm om me heen, niet een man die op een meter afstand naar me gaat zitten kijken en zegt ‘rustig maar schatje, ik ben er nog’. En als hij dan ook nog elke keer iets verder weg gaat zitten terwijl hij sussend zegt ‘ik ben er voor je lieverd, stil nou maar’,  dan zijn de papieren voor een scheiding sneller geregeld dan dat hij naar me toe kan rennen.

Dit is gewoon een methode die kwetsend is voor je kind. Zou je dit doen bij een ander die ouder is en naar je toe kan lopen? Zou je ervoor kiezen je partner op deze manier te steunen en te helpen? Het idee is onzinnig dat het de angst van je kindje verkleint door op twee meter afstand te gaan sussen dat er niks aan de hand is. Voor je baby is er wel degelijk iets aan de hand: jij bent niet dichtbij en alle alarmbellen gaan af.

De kiekeboe-methode

Nog zo’n lieve naam voor een methode die niet zo lief is. De kiekeboe-methode. Het idee is dat je je baby wakker in zijn bed legt, een kus geeft en wegloopt. Dan zet je een wekker op twee minuten (of vijf, ligt eraan welk boek je leest) en ga je zitten wachten voor de deur. Of beneden, met een koptelefoon op, zodat je niet hoort dat je baby in paniek raakt.

Na twee minuten loop je de kamer in, zeg je een ingestudeerd zinnetje als ‘rustig maar baby, ga maar lekker slapen’, en bam, deur weer dicht. Dan zet je je kookwekker op vijf minuten, doe je oordopjes in en sla je een glas wijn achterover. Daarna volg je hetzelfde riedeltje en verdubbel je de tijd naar tien minuten wegblijven. Muziek op, glas wijn drinken en meejanken met je kind (want dat doen je hormonen: je wil niets liever dan naar je kind toe en jouw stresshormonen nemen net zoveel toe als die van je kind. Dat heeft de natuur zo voor je geregeld, zodat je je baby niet alleen laat krijsen).

Het idee? Dat je kind weet dat je er nog voor hem bent. En door de intervallen steeds langer te laten worden, wordt de kans steeds groter dat je kleintje in slaap valt.

Waarom is deze methode zo’n succes? Nou, omdat het verbluffende resultaten boekt. “Nadat we 40 minuten wegbleven, huilde hij niet meer. Hij lag als een engeltje te slapen. Ik ben benieuwd hoe het vanavond gaat, fingers crossed”, schrijft een moeder online. Als je al bij 40 minuten wegblijven bent, dan heeft je kind dus al 2 + 5 + 10 + 20 minuten gehuild. Bij elkaar zit je dan aan bijna anderhalf uur paniek en tranen van je baby.

Wat nou, ‘lieve methode’. Het is gewoon je kind net zo lang laten huilen tot het lichaampje op is en in slaap valt, of je kind kiest voor de bevries optie uit ‘vlucht, vecht of bevries’-respons.

De overduidelijke slaaptraining-techniek

Naast de lieve ‘coaching’ methoden, heb je ook het overduidelijke trainingskamp. Deze methode wordt vaak aangehaald. Het meest overtuigende argument dat hiervoor wordt gebruikt, is dat over de hele slaaptraining vaak minder tranen worden gehuild dan bij eerder beschreven methodes.

Oeh, vertel, minder tranen dan hierboven, dat klinkt goed! Nou, de instructies zijn eigenlijk zó simpel dat het verbluffend is.

Je pakt je baby, stopt hem in de slaapzak en legt hem in bed. Je loopt de kamer uit, zwaait, en zegt: “Tot morgenochtend lieverd, ik hou van je.” En dan? Dan blijf je weg. Dan ren je zo hard als je kan naar je buurvrouw en drink je daar wat, je knabbelt wat nootjes weg en je blijft uit de buurt van die babykamer. Dàt zal je baby leren door te slapen.

Deze methode zou minder tranen kosten, en dat klopt. Waarschijnlijk geeft je baby het gewoon een paar dagen eerder op om nog om je aandacht te vragen. Wat het je kost? Het vertrouwen van je baby in een aanwezige ouder.

Het resultaat

In een deel van de gevallen is het resultaat een baby die voor (een korte periode) ‘doorslaapt’. Een baby die niet meer roept om zijn ouders op de enige manier dat hij dat kan: door te huilen. Je hebt als ouder geen flauw idee hoe vaak je baby wakker ligt in de nacht, hoeveel stress hij ervaart en wat hij doormaakt als hij angstig wakker wordt. Je hebt geen idee of je baby honger heeft, of het te koud heeft om weer in slaap te vallen.

Het resultaat is vooral je je baby leert dat je niet komt als hij in zijn bed ligt, en dat je niet luistert als hij je roept omdat hij je nodig heeft. En een baby van zes maanden kan nog niet praten, dus huilt hij. En als je hem leert dat zijn tranen geen zorg oproepen, dan huilt hij simpelweg niet meer.

Slaapcoaching werkt niet altijd

Ondanks dat de boeken je gouden tijden beloven, blijken de technieken lang niet altijd goed uit te pakken thuis. Er zijn baby’s die simpelweg niet opgeven. Ze blijven huilen en huilen tot ze compleet overstuur zijn. En ja, daar zit je dan met je duur gekochte boek bomvol adviezen en opstekers om ‘nog even vol te houden’.

Er zijn verschillende punten waarop slaaptraining mis kan gaan. Zo zijn er baby’s die compleet overstuur raken. Niet alleen maar huilen en krijsen, maar baby’s die daarna ook zó in paniek raken dat ze bijna geen lucht meer krijgen. Je baby raakt zo overstuur dat je verscheurd tussen de adviezen in je boek en de babykamer blijft hangen: wat dóé je in vredesnaam nu? (Nou, lieve mama, ren die kamer in. Je kleintje heeft je gewoon heel hard nodig.)

Een andere mogelijkheid is een baby die zo overstuur raakt dat hij gaat spugen. Ik quote Tizzy Hall al in een eerder artikel waarin ze waarschuwt voor spugende kinderen: laat je niet manipuleren, zegt ze.

Het boek A Mothers Circle (aangeraden door bijvoorbeeld Sarah Jessica Parker) legt het volgende uit: “Braken tijdens slaaptraining is niet de norm, maar het gebeurt wel. Zolang je baby niet ziek of koortsig is, kun je met een goed geweten doorgaan. Je wil braken niet versterken als reactie op stress door er buitensporige hoeveelheden aandacht aan te schenken.” Het vervolgt met: “Als je reageert met veel leed en ophef, leert je baby misschien dat dit een trefzekere manier is om je aandacht te trekken. Verschoon het bed, zeg welterusten, verlaat de kamer en ga verder met je plan.”

Ehhh… Pardon? Hoe is het mogelijk dat het gèèn kindermishandeling is als je je kind uit pure wanhoop zichzelf onder laat spugen? Hoe kan het in vredesnaam geaccepteerd zijn dat slaaptraining normaal is, en dat je je kind mag negeren als het uit ellende begint te hyperventileren en spugen?

Maar ik dwaal af, terug naar mijn punt dat slaapcoaching niet altijd werkt. Slaapcoaching werkt ook niet op langere termijn. Als je baby in een volgend sprongetje komt, kiezen krijgt of gewoon weer groeit, kan je soms weer van vooraf aan beginnen. Je baby een week lang zichzelf in slaap laten huilen, is dus geen garantie voor een goede slaper over een maandje of twee. Of een jaar of twee.

Kies je normen en waarden

Twijfel je wat je moet doen? Maak eens een lijstje van dingen die je graag wil voor je kind en voor jullie samen. Waarschijnlijk staat (gezien je overweging om slaap training te doen) een goede nacht slaap op nummer 1. Maar wat volgt er daarna?

Vermoedelijk dingen als ‘ik wil een hechte band met mijn kind. Niet alleen nu, maar ook later’. En ‘ik wil dat mijn baby weet dat ik er voor hem ben, wat er ook gebeurt’.

Maak eens dat lijstje met dingen die belangrijk zijn voor jou als ouder, en zoek manieren die daarbij aansluiten. Slaapcoaching is niet één van de dingen die nodig is. Overal ter wereld slapen kinderen en baby’s zonder slaaptraining door als ze een bepaalde leeftijd bereiken. Of, beter gezegd: ze slapen niet door (dat doet niemand), maar ze hebben hun ouders niet nodig om weer in slaap te vallen.

Kijk of er manieren zijn waarop je aan jullie beider behoeften qua slaap- en genegen tegemoet kan komen. Er zijn genoeg mogelijkheden namelijk. Ik zal binnenkort ook een aantal mogelijkheden op een rijtje zetten. Want je hoeft niet te starten met slaaptraining om voldoende slaap te krijgen. Echt niet.

Twijfel je nog? Lees dan rustig even verder over hoe baby’s slapen in het eerste jaar.  Je baby is heus niet de enige die nog wakker wordt ’s nachts. En heb je net een boek gelezen van iemand die je op het hart drukt wel een slaaptraining te doen? Lees dan nog even dit: Flikker al die babyboeken maar weg als ze gaan over doorslapen!

Meer lezen over slaap en de ontwikkeling daarvan?

Daar is genoeg over te lezen!

 
Gelezen boeken die slaaptraining en slaapcoaching beschrijven
  • The Happy Sleeper – Heather Turgeon, Julie Wright
  • Solve Your Child’s Sleep Problems – Richard Ferber
  • Happiest baby on the block – Harvey Karp
  • Baby in een droomritme – Stephanie Lampe
  • Slaap! Hoe je baby van 0-12 maanden doorslaapt – Susanne Willekes
  • Weebeedreaming.com – Pam Edwards
  • Save our sleep – Tizzy Hall
  • Healthy Sleep Habits, Happy Child – Marc Weissbluth
  • Good Night Sleep Tight – Kim West